Konu romantik ilişkiler olduğunda birçok kişinin sıklıkla sorduğu bazı sorular vardır; "İlişkim sağlıklı mı?", "Partnerim benim için uygun mu?", "Kavga etmemiz normal mi?" Bu soruların cevabı ilişkilerin yapısına göre değişiklik gösterebilir. Elbette herkes mükemmel değildir, doğal olarak da ilişkilerin de mükemmel olması imkansızdır. Ancak bazı romantik ilişkilerde negatif durumlar, pozitif durumlardan çok daha fazladır ve ilişkilerde yıkıcı etkiler yaratır. Bu tür ilişkiler için son 20 yıldır kullanılan bir kavramla karşılaşmaktayız: Toksik ilişkiler. Türkçe karşılığı ile zehirli ilişkiler.
Toksik İlişki Nedir?
Toksik bir ilişki genellikle partnerlerin karşı tarafı suistimali, kontrol ve saygısızlıkla karakterize edilir. Toksik ilişki modeli kıskançlık, sahiplenme, egemenlik, manipülasyon, çaresizlik, bencillik gibi olumsuz durumları içerir. Bu tür ilişkilerde partnerlerden birisi ya da her ikisi zehirli olabilir ve birbirine zarar verebilir. Toksik ilişkilerin en belirgin özelliği ise her iki partner de birbirlerinde yarattıkları hasara ve acıya rağmen birbirlerinden vazgeçemezler ve adeta birbirlerine bir çekim gücüyle bağlıdırlar. Bu ilişkiler her zaman kötü başlamaz ancak zamanla zehirli hale gelir. Toksik ilişki, partnerlere zihinsel, duygusal ve fiziksel zarar verebilir
Şiddet ve taciz, toksik ilişkilerin en belirgin özellikleridir. Bunun yanında bazı işaretler de bu tür ilişkilerin göstergelerinden olabilir. Toksik bir ilişki içinde olduğumuzu nasıl anlarız? Bu tür ilişkilere dair önemli ipuçlarını listeledik.
1- Küçümseme
Toksik partnerler, karşı tarafın fikirlerini, duygularını, inançlarını küçümsemeye çalışır. Bu tür zehirli kişiler, partnerlerini toplum içinde, arkadaşlarının ya da ailesinin yanında küçümser ve rencide eder. Kendilerine bir uyarı geldiğinde ise yaptıklarının yanlış olduğunu kabul etmek yerine "Şaka yapıyorum, buna mı alındın?" şeklince cevap vermekten çekinmez. Özürlerinde bile küçümseyici bir tavır vardır.
2- Eleştiri ve Aşağılama
Romantik ilişkilerde bu iki davranış, son derece yıkıcı davranışlardır. Toksik kişiler, mizah adı altında partnerleriyle dalga geçerken eleştiri ve aşağılama gibi davranışlarda bulunabilir. Partnerleriyle alakalı sürekli bir hata ve eksiklik bulma çabasına girerler ve bu hataları acımasız bir şekilde, nerede olduğu fark etmeksizin partnerlerinin yüzüne vurmaya çalışırlar.
3- Kıskançlık ve Kontrol
Kontrol ve baskı ile basit kıskançlıkları birbirinden ayırmak gerekir. Kıskançlık bir insani duygudur, bazı durumlarda partnerlerin birbirini kıskanması anlayışla karşılanabilir. Ancak kıskançlığın aşırısı zararlıdır. Bazen bu durum öyle bir hale gelir ki toksik partnerler, diğer insanlar ile iletişim kuran partnerlerini aldatmakla suçlayabilir. Mesajlara anında geri dönüş yapılmaması, partnerlerin takip edilmesi ve partnerlerin her an nerede olduğunun sorgulanması da toksik ilişkinin işaretleridir. İlişkilerde bir partnerin karşı tarafın hayatı üzerinde kontrol sağlamak için ısrarcı tutumu ve baskıcı tavrı da bu göstergeler arasında sayılır.
4- İzolasyon
Toksik ilişkilerde bir partner diğer partneri, ailesinden, sosyal çevresinden ve diğer insanlardan uzak tutmaya çalışabilir. Bu davranış başlarda, toksik partnerlerin diğer insanlardan çok kendisiyle zaman geçirme talepleriyle başlar ve gittikçe izole bir yaşama doğru evrilir. Bu kişiler, partnerlerinden genellikle arkadaşları ve kendisi arasında bir seçim yapılmasını ve günün çok büyük bir bölümünde birlikte geçirmeyi de isteyecektir. Hatta toksik partnerler, biraz daha ileri ki aşamayı da geçerek partnerlerinin ailesi ve arkadaşları hakkındaki düşünce ve yargılarını, kendilerine göre değiştirmeye çalışabilir.
5- Sabotaj
Partnerinin başarılarını sabote etmek ve itibarını zedeleyici davranışlarda bulunmak da bir diğer toksik ilişki göstergesidir. Toksik ilişkilerde sabotaj, karşı taraf için önemli olan şeyleri yapmaktan alıkoymayı içerir. Arkadan konuşmak, dedikodular başlatmak ve partnerlerle ilgili özel bilgileri yaymak da sabotajın örnekleri arasındadır.
6- Değersiz Hissetmek
Toksik ilişki içinde bulunan mağdur partnerler, genelde aldığından fazlasını verir. Bu nedenle kendilerini değersiz ve tükenmiş hissederler. Özellikle bu tür ilişkilerde, toksik partnerlerle bir ilişki içinde olan kişiler; kendilerini desteklenmemiş ve yanlış anlaşılmış hisseder. Ayrıca toksik partnerler, karşı tarafın duygusal ve psikolojik ihtiyaçlarını görmezden gelir. Bu tür ilişkilerde mağdur olan kişiler, herhangi bir konuşma veya tartışmadan sonra genellikle kızgın, kırgın ve yorgun hisseder. Böylece bu kişilerin özgüveni zamanla hasar görmeye başlar.
